Menisinde (ejakülatında) sperm çıkmayan, daha önce dışarıya spermi çıkan ama tüp bebek işlem öncesi meni veremeyen olgularda yumurtadan (yestis) ya da sperm olgunlaştırıcı bölgeden (epididim) çeşitli cerrahi yöntemlerle sperm toplanmaya çalışılır.
Olguya göre yöntem seçilir. Bu nedenle tüp bebeğe başvuran çiftlerden erkeğin tam muayenesi ve doğru tanısı konmalıdır. Her girişim her olguya uygun olmaz. Kişinin durumuna göre ve en az hasar verecek yöntem seçilmelidir. Bu nedenle işlemi yapacak hekim mutlaka erkeği önceden muayene etmiş ve gerekli değerlendirmeleri yapmış olmalıdır. Bazı olgularda önceden tedavi yapılması gerekebilmektedir.
Yönteme, kişiye, kişinin tanısına göre sperm bulunma oranları değişmektedir.
Yöntemler
TESA (Testiküler Sperm Aspirasyonu – Testisten sperm çekme)
Testisten iğne ile sperm toplama yöntemidir. İşlem öncesi ejakülat (meni) veremeyenlerde, sperm taşıyıcı kanallarda tıkanıklığı olanlarda yapılan bir işlemdir. Bu olgularda sperm bulma olasılığı yüksektir ve testise hasar riski düşüktür.
Testis bölgesine yerel olarak uyuşturma yapılır (lokal anestezi). Yanısıra sakinleştirici ilaçlarla olgu rahatlatılabilir. Enjektöre iğne takılır. İğne testis içine ilerletilip şırınga ile içinden sıvı, testis dokusu çekilmeye çalışılır.
TESE (testiküler sperm ekstraksiyonu – testis biyopsisi – testisten parça alma)
Sperm bulunma ihtimali yüksek olan olgularda ya da iğne ile yeterli sperm çekilemeyen olgularda kullanılabilen bir yöntemdir. Tek parça şeklinde alınırsa testise hasar riski azdır.
Yerel ya da genel anestezi ile yapılan bir işlemdir. Yumurtaları çevreleyen dokuya kesi yapılıp testise ulaşılır. Testise küçük bir kesi yapılarak sperm içerebilecek küçük doku parçası alınır.
MikroTESE (Mikrocerrahi yöntemle testisten sperm ekstraksiyonu – mikroskop yardımıyla testisten çok küçük parçalar alma)
Bu yöntem genellikle sperm bulma ihtimali diğer yöntemlerle düşük olan olgularda tercih edilir. Testise zarar verme ihtimali diğer yöntemlerden biraz daha yüksek olabilir.
Genellikle uyutarak yapılan bir işlemdir. Torba açılıp testise ulaşılır. Mikroskop ile bakarak testise büyükçe kesi yapılır. Sperm bulunma ihtimali olan bölgelerden çok küçük parçalar alınır. Böylece doku kaybı az olur ve testise hazar verme riski azalır.
Bazı durumlarda tanı koymak için testisten alınan bir parça ileri değerlendirme için patoloji laboratuvarına yollanır. Bu durumda işlem öncesi ya da sonrası size gerekli bilgiler verilir.
MESA (mikrocerrahi yöntemle epididimden sperm aspirasyonu – mikroskop yardımıyla sperm olgunlaştırıcı bölgeden (epididim) sperm çekme)
Sperm taşıyan kanallarda tıkanıklık ya da bu kanalların doğuştan yokluğu durumlarında başvurulan bir yöntemdir.
Genellikle yerel olarak uyuşturup genel sakinleştirici uygulanarak işlem gerçekleştirilir. Torba açılır. Sperm olgunlaştırıcı bölge (epididim) açığa çıkartılır. Mikroskop kullanılarak epididimden çok ince iğne ile sıvı çekilir ve sperm varlığı açısından bu sıvı değerlendirilir.
PESA (perkütan epididimal sperm aspirasyonu – cildi delerek sperm olgunlaştırıcı bölgeden sperm çekme)
MESA yapılabilecek olgularda tercih edilebilir. Ancak MESA kadar başarılı değildir ve daha düşük kaliteli sperm elde edilebilmektedir. Benim tercih etmediğim bir yöntemdir.